ترجمه ی فارسی خطبه ی یک نهج البلاغه (3)

آدم و داستان بهشت:

سپس خداوند آدم را در خانه ای مسکن داد که زندگی در آن گوارا بود. جایگاه او را امن و امان بخشید و او را از شیطان و دشمنی او ترساند. پس شیطان او را فریب داد، بدان علت که از زندگی آدم در بهشت و همنشینی او با نیکان حسادت ورزید. پس آدم(ع) یقین را به تردید و عزم استوار را به گفته های ناپایدار شیطان فروخت و شادی خود را به ترس تبدیل کرد که فریب خوردن برای او پشیمانی آورد. آنگاه خدای سبحان درِ توبه را بر روی آدم(ع) گشود و کلمه ی رحمت بر زبان او جاری ساخت و به او وعده ی بازگشت به بهشت را داد. آنگاه آدم(ع) را به زمین، خانه ی آزمایش ها و مشکلات، فرود آورد تا ازدواج کند و فرزندانی پدید آورد و خدای سبحان از فرزندان او پیامبرانی برگزید.

فلسفه ی بعثت پیامبران ( نبوت عامه ) :

 خدا پیمان وحی را از پیامبران گرفت تا امانت رسالت را به مردم برسانند، آنگاه که در عصر جاهلیت ها بیشتر مردم، پیمان خدا را نادیده انگاشتند و حق پروردگار را نشناختند و برابر او به خدایان دروغین روی آوردند و شیطان مردم را از معرفت خدا بازداشت و از پرستش او جدا کرد. خداوند پیامبران خود را مبعوث فرمود و هر چندگاه متناسب با خواسته های انسانها، رسولان خود را پی در پی اعزام کرد تا وفاداری به پیمان فطرت را از آنان بازجویند و نعمتهای فراموش شده را به یاد آورند و با ابلاغ احکام الهی حجت را بر آنها تمام نماید و توانمندی های پنهان شده ی عقل ها را آشکار سازند و نشانه های قدرت خدا را معرفی کنند. مانند سقف بلند پایه ی آسمانها بر فراز انسانها، گاهواره ی گسترده ی زمین در زیر پای آنها، و وسایل و عوامل حیات و زندگی و راه های مرگ و مردن و مشکلات و رنج های پیر کننده و حوادث پی در پی که همواره بر سر راه آدمیان است. خداوند هرگز انسانها را بدون پیامبر یا کتابی آسمانی یا برهانی قاطع یا راهی استوار رها نساخته است. پیامبرانی که با اندک بودن یاران و فراوانی انکار کنندگان، هرگز در انجام وظیفه ی خود کوتاهی نکردند. بعضی از پیامبران، بشارت ظهور پیامبر آینده را دادند و برخی دیگر را پیامبران گذشته معرفی کردند. بدین گونه، قرن ها پدید آمد و روزگاران سپری شد. پدران رفتند و فرزندان جای آنها را گرفتند.

فلسفه ی بعثت پیامبر خاتم(ص):

تا اینکه خدای سبحان برای وفای به وعده ی خود و کامل گردانیدن دوران نبوت، حضرت محمد(ص) را مبعوث کرد. پیامبری که از همه ی پیامبران، پیمان پذیرش نبوت او را گرفته بود. نشانه های او شهرت داشت و تولدش بر همه مبارک بود. در روزگاری که مردم روی زمین دارای مذاهب پراکنده، خواسته های گوناگون و روشهای متفاوت بودند. عده ای خدا را به پدیده ها تشبیه کرده و گروهی نامهای ارزشمند خدا را انکار و به بت ها نسبت می دادند و برخی به غیر خدا اشاره می کردند. پس خدای سبحان مردم را به وسیله ی محمد(ص) از گمراهی نجات داد و هدایت کرد و از جهالت رهایی بخشید. سپس دیدار خود را برای پیامبر(ص) برگزید و آنچه نزد خود داشت برای او پسندید و او را با کوچ دادن از دنیا گرامی داشت و از گرفتاری ها رهایی بخشید و کریمانه قبض روح کرد.

ضرورت امامت پس از پیامبران الهی:

رسول گرامی اسلام در میان شما مردم جانشینانی برگزید که تمام پیامبران گذشته برای امت های خود برگزیدند؛ زیرا آنها هرگز انسانها را سرگردان رها نکردند و بدون معرفی راهی روشن و نشانه های استوار از میان مردم نرفتند.

----------------------------------------

کتاب شریف نهج البلاغه، محمد دشتی، ص25

 

ترجمه ی فارسی خطبه ی یک نهج البلاغه (1)

امیرالمؤمنین علی(ع) در این خطبه از آفرینش آسمان و زمین و آفرینش انسان یاد می کند.

عجز انسان از شناخت ذات خدا [1] : 
سپاس خداوندی را که سخنوران از ستودن او عاجزند و حسابگران از شمارش نعمتهای او ناتوان و تلاشگران از ادای حق او درمانده اند. خدایی که افکار ژرف اندیش، ذات او را درک نمی کنند و دست غوّاصان دریای علوم به او نخواهد رسید. پروردگاری که برای صفات او حدّ و مرزی وجود ندارد و تعریف کاملی نمی توان یافت و برای خدا وقت معیّن و سرآمدی مشخص نمی توان تعیین کرد. مخلوقات را با قدرت خود آفرید و با رحمت خود بادها را به حرکت درآورد و به وسیله ی کوه ها اضطراب و لرزش زمین را به آرامش تبدیل کرد.

دین و شناخت خدا [2] : 
سرآغاز دین، خداشناسی است و کمال شناخت خدا، باور داشتن او؛ و کمال باور داشتن خدا، شهادت به یگانگی اوست و کمال توحید، اخلاص ( شهادت بر یگانگی او ) ، و کمال اخلاص، خدا را از صفات مخلوقات جدا کردن است؛ زیرا هر صفتی نشان می دهد که غیر از موصوف و هر موصوفی گواهی می دهد که غیر از صفت است؛ پس کسی که خدا را با صفات مخلوقات تعریف کند، او را به چیزی نزدیک کرده [3] و با نزدیک کردن خدا به چیزی، دو خدا مطرح شده؛ و با طرح شدن دو خدا، اجزایی برای او تصور نموده و با تصور اجزا برای خدا، او را نشناخته است. و کسی که خدا را نشناسد به سوی او اشاره می کند و هرکس به سوی خدا اشاره کند، او را محدود کرده، به شمارش آورَد. و آنکس که بگوید « خدا در چیست؟ » او را در چیز دیگری پنداشته است و کسی که بپرسد « خدا بر روی چه چیزی قرار دارد؟» به تحقیق جایی را خالی از او در نظر گرفته است، در صورتی که خدا همواره بوده و از چیزی به وجود نیامده است. با همه چیز هست، نه اینکه همنشین آنها باشد و با همه چیز فرق دارد، نه اینکه از آنان جدا و بیگانه باشد. انجام دهنده ی همه ی کارهاست؛ بدون حرکت، ابزار و وسیله. بیناست حتی در آن هنگام که پدیده ای وجود نداشت. یگانه و تنهاست، زیرا کسی نبوده تا با او انس گیرد و یا از فقدانش وحشت کند.

راه های خداشناسی از آفرینش جهان:
خلقت را آغاز کرد و موجودات را بیافرید بدون نیاز به فکر و اندیشه ای یا استفاده از تجربه ای، بی آنکه حرکتی ایجاد کند و یا تصمیمی مضطرب در او راه داشته باشد. برای پدید آمدن موجودات وقت مناسبی قرار داد و موجودات گوناگون را هماهنگ کرد و در هر کدام غریزه ی خاص خودش را قرار داد و غرایز را همراه آنان گردانید. خدا پیش از آنکه موجودات را بیافریند، از تمام جزئیات و جوانب آنها آگاهی داشت و حدود و پایان آنها را می دانست و از اسرار درون و بیرون پدیده ها آشنا بود. سپس خدای صبحان طبقات فضا را شکافت و اطراف آن را باز کرد و هوایِ راه یافته به زمین و آسمان را آفرید [4] و در آن آبی روان ساخت، آبی که امواج متلاطم آن شکننده بود که یکی بر دیگری می نشست. آب را بر بادی طوفانی و شکننده نهاد و باد را به بازگرداندن آن فرمان داد و به نگهداری آب مسلط ساخت و حدّ و مرز آن را به خوبی تعیین فرمود. فضا در زیر تندباد و آب بر بالای آن در حرکت بود. سپس خدای سبحان طوفانی برانگیخت [5] که آب را متلاطم ساخت [6] و امواج آب را پی در پی درهم کوبید. طوفان به شدت وزید  و از نقطه ای دور دوباره آغاز شد. سپس به طوفان امر کرد تا امواج دریاها را به هر سو روان کند و بر هم بکوبد و با همان شدت که در فضا وزیدن داشت، بر امواج آبها حمله ور گردد. از اوّلِ آن بر می داشت و به آخرش می ریخت [7]. و آبهای ساکن را به امواج سرکش برگرداند تا آنجا که آبها روی هم قرار گرفتند و چون قله های بلند کوه ها بالا آمدند. امواج تند کف های برآمده از آبها را در هوای باز و فضای گسترده بالا برد که از آن هفت آسمان را پدید آورد [8].

آسمان پایین را چون موج مهار شده و آسمانهای بالا را مانند سقفی استوار و بلند قرار داد بی آنکه نیازمند به ستونی باشد یا میخ هایی که آنها را استوار کند. آنگاه فضای آسمان پایین را به وسیله ی نور ستارگان درخشنده زینت بخشید و در آن چراغی روشنایی بخش ( خورشید ) و ماهی درخشان به حرکت درآورد که همواره در مدار فلکی گردنده و برقرار و سقفی متحرک و صفحه ای بیقرار، به گردش خود ادامه دهند.

-------------------------------------------
[1]. اشاره به علم اپیس تمولوژی ( شناخت شناسی و معرفت شناسی)
[2]. اشاره به پایتی تیسم ( ایزد شناسی)
[3]. یعنی همتایی برای خدا تصور کرده است.
[4]. امیرالمؤمنین علی(ع) در این گفتار علمی به مراحل دقیق آفرینش اشاره کردند که خداوند ابتدا هوا و سپس آب و آنگاه دیگر پدیده ها را آفرید. امروزه همه ی دانشمندان این حقیقت را قبول دارند که آب از اکسیژن و هیدروژن پدید آمده و آغاز آفرینش از هوا و توده ی بخار بوده است.
[5]. اِعتَقَمَ : باد تندی که خشک و بی باران است.
[6]. اشاره به علم دریا شناسی و کیماتولوژی ( موج شناسی)
[7]. مَخضَ السّقاء: زیر و رو کردن محتوای مَشک.
[8]. اشاره به علم اتمولوژی ( بخار آب شناسی)
9. منبع: کتاب شریف نهج البلاغه، محمد دشتی (ره)، ص 21