علت جمع خواندن نمازهای ظهر و عصر و یا مغرب و عشا

سوال: چرا مسلمانان شیعه، بر خلاف برادران اهل سنّت نمازهای ظهر و عصر، مغرب و عشاء را در یک زمان می خوانند در حالی که در قرآن پنج وقت امر شده؟

 پاسخ:

دلیل خواندن نماز در اوقات سه گانه:

1. خداوند در آیه ی 78 از سوره ی اسراء می فرماید: « نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکی شب (نیمه شب) برپادار و همچنین قرآن فجر(نماز صبح) را. چراکه قرآن فجر، مشهود است. »

بنابراین در قرآن کریم سه وقت برای نماز ذکر شده است و نه پنج وقت. بر هر فرد مسلمان واجب است که در شبانه روز پنج بار نماز بگذارد اما واجب نیست که این پنج بار را جدا بخواند و می تواند بین نماز ظهر و عصر، همچنین مغرب و عشا را جمع کرده پشت سر هم بخواند.  

2. در روایتی آمده است که حضرت رسول الله (ص) بین نمازهای ظهر و عصر، همچنین مغرب و عشا را جمع کرد. از او در این مورد پرسیدند. فرمود: اینگونه عمل کردم تا حرج ( تقصیر . درماندگی . سختی ) و مشقّت بر امّتم نباشد. | 1 |

3. امام صادق علیه السلام می‏فرماید: هنگامی که خورشید به حد زوال رسید وقت نماز ظهر وعصر فرا می‏رسد؛ جز آنکه نماز ظهر قبل از نماز عصر انجام می‏گیرد. آنگاه تو آزادی که آن دو را در هر وقتی خواستی بخوانی تا زمانی که خورشید غروب کند. | 2 |

4. روایات فراوانی از پیامبر اکرم (ص) حتی به نقل از علمای اهل سنت نیز در جواز جمع بین دو نماز حتی در غیر سفر و خطر وارد شده است که به برخی اشاره می کنیم:

امام احمد حنبل در جزء اول مسند خود در صفحه ی 221 و مسلم بن حجّاج در باب « الجمع بین الصّلاتین فی الحضر » در صحیح خود | 3 | با نقل سلسله ی روات از عبدالله بن عبّاس نقل نموده اند که گفت: رسول خدا(ص) نماز ظهر و عصر، مغرب و عشا را بدون آنکه از چیزی بترسد و یا در سفر باشد به صورت جمع و یکجا به جا آورد.

زرقانی که از اکابر علمای اهل سنّت است در کتاب خود | 4 | از نسائی از طریق عمرو بن هرم از ابی الشعثاء نقل می نماید که: در بصره عبدالله بن عباس نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را  جمع می خواند، بدون آنکه بین آنها فاصله و چیزی بوده باشد و می گفت: رسول خدا(ص) این قسم نماز را ادا می فرمود.

هرچند که نمازها را به صورت جدا جدا خواندن دارای اجر و ثواب بیشتری است اما وجود اینگونه روایات منقوله حتی در صحاح و سایر کتب معتبر اهل سنّت دلیل بر داشتن جواز مبنی بر جمع خواندن نمازهای ظهرو عصر، مغرب و عشا است. | 5 |

| 1 | . شرح زرقانی بر موطأ مالک، ج 1 ،  ص 294 

| 2 | . وسائل الشیعه:ج4، أبواب مواقیت، باب 4، روایت 4 و 6

| 3 | . صحیح مسلم ج 2  ص152

| 4 | . شرح موطأ مالک در باب جمع بین الصّلاتین ص263

| 5 | . کتاب شبهای پیشاور ص 111