شبث بن ربعی ، منافقی با چند چهره!

در اینجا یکی از عنصرهای فرومایه را به شما معرفی می کنم تا ببینید که کار بشر در بی ارادگی و دنیا پرستی و بوقلمون صفتی به کجا می رسد و ببینید که مردمی واقعا می توانند هر بامداد در قیافه ای جز آنچه دیروز بوده اند در میان اجتماع ظاهر شوند و روزی برای خدا و روزی بر خدا شمشیر بکشند و روزی یار علی(ع) باشند و روزی دشمن او. روزی کُشنده ی امام حسین(ع) باشند و روزی خونخواه او!!

شبث بن رِبعی، یعنی همین مردی که اکنون یکی از فرماندهان سپاه عراق است و از کُشندگان امام حسین(ع)، در دوران جاهلیت فردی سرشناس به‌شمار می‌رفت. او شیخ و بزرگ مردم مصر و ساکن کوفه بود. او مردی هزارچهره و خونریز و منافق بود.

شبث بخاطر ضعف و سستی در ایمان، دائم با نفاق و سرگردانی خویش بین حق و باطل دست و پنجه نرم می کرد و عاقبت این سست عنصری و داشتن ایمانی توخالی و عاری از شناخت و معرفت و همیشه جواب مثبت دادن به هوای نفس؛  او را در جبهه ی باطل قرار داد...

روزی در زمان پیامبر اسلام ایشان را درک کرده و مسلمان شد و روزی مؤذّن سجّاح بود و هنگامی که این زن در میان قبیله ی بنی تمیم ادعای پیغمبری کرد، شبث از اسلام مرتد شد و مؤذّنی او را قبول کرد!!

{ ام صادر بنت اوس بن حق بن اسامه یا بنت حارث بن سوید بن عقفان معروف به سَجّاح، زنی طالع بین بود که مانند تعدادی از افراد دیگر در شبه جزیره عربستان نظیر مسیلمه ی کذّاب، پس از وفات حضرت محمد(ص)، ادعای پیامبری نمود و رهبری قبیله خود را به دست گرفت و مانند افراد با ادعاهای مشابه به امید گرفتن قدرت سیاسی و نظامی عربستان از دست دولت مرکزی مدینه شروع به فعالیت نمود. }

و آنگاه که کار سجّاح به رسوایی کشید، شبث دوباره به اسلام روی آورد و در موقع کشته شدن عثمان در کشتن وی دست به کار بود، سپس از اصحاب علی(ع) به شمار آمده، بعدها بر همان علی ابن ابیطالب(ع) خروج کرد و در ردیف دشمنان وی قرار گرفت و همراه خوارج بود، روزی هم از خارجی بودن توبه کرد و کنار رفت و در سال 61 هجری در کشتن امام حسین(ع) و یاران وی شرکت داشت و از افراد موثر در این امر بود.

شبث در واقعه ی کربلا، از کسانی بود که به امام حسین(ع) نامه نوشت و از آن حضرت خواست تا به کوفه بیاید؛ اما با تسلط ابن زیاد بر کوفه تغییر موضع داد و در پراکنده کردن اهالی کوفه از اطراف مسلم بن عقیل نقش به سزایی داشت و در روز عاشورا فرماندهی نیروهای پیاده سپاه عمر بن سعد را بر عهده داشت.

سخن امام حسین(ع) در مقابل اینان به اینجا رسید که گفت: نه به خدا قسم مانند بیچارگان و فرومایگان دست بیعت به اینان نمیدهم و چون بندگان از میدان نبردِ با زورگویان نمی گریزم و از شرّ شما مردم و هر متکبّری که ایمان به روز حساب نیاورده است به پروردگار خویش پناه می برم.

در کربلا تدریجا مقدمات شروع جنگ فراهم شد و عمربن سعد تیری به کمان گذاشت و به سوی سپاه اباعبدالله(ع) رها کرد و گفت نزد امیر ابن زیاد شاهد باشید که من پیش از همه جنگ را شروع کردم. جنگ تا حدود ظهر به شدت ادامه داشت و بیشتر اصحاب امام(ع) به شهادت رسیدند و امام(ع) نماز ظهر را با بقیه ی اصحاب خود به صورت نماز خوف یعنی دو رکعت بجای آورد، و بعد از نماز جنگ همچنان ادامه یافت تا آنکه از جوانان بنی هاشم کسی باقی نماند و آنان هم یکی پس از دیگری به شهادت رسیدند و حتی پسران خُردسال و شیرخوارگان هم فیض شهادت را یافتند و تدریجا همان ساعتی فرا رسید که جریان تاریخ اسلام را تغییر داد و در نخستین صفحات تاریخ افتخار شهادت را برای اینان نوشت.

گذشت تا روزی هم که مختار بن ابی عبید ثقفی به خونخواهی امام حسین(ع) قیام کرد، شبث که خود از کشندگان امام حسین(ع) و در ردیف دشمنانش قرار گرفته بود، در انتقام گرفتن از کشندگان امام حسین(ع) با مختار همکاری و همراهی داشت اما زمانی که سپاه مختار به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر برای مقابله با سپاه شام خارج شد، اشراف کوفه بر ضد مختار شورش کردند و شبث بن ربعی همراه با شمر بن ذی الجوشن و محمد بن اشعث بن قیس از فرماندهان اصلی شورش بودند. مختار در پی ابراهیم بن مالک اشتر فرستاد تا با سپاه بازگردد و شورش را سرکوب کند. شبث، در پی انتشار خبر بازگشت ابراهیم بن مالک اشتر، تغییر موضع داد و به مختار پیغام داد که: «ما از عشیره ی تو و دست راست تو هستیم. به خدا سوگند با تو نبرد نمی‌کنیم و از این بابت به ما اطمینان داشته باش! » مختار به درخواست او اعتنایی نکرد و ابراهیم بن مالک را به مقابله او اعزام کرد. پس از شکست این شورش، مختار به تعقیب قاتلان امام حسین(ع) پرداخت. شبث بن ربعی و شمر بن ذی‌الجوشن و تعدادی از عاملان واقعه کربلا به سوی بصره گریختند. مختار گروهی را به تعقیب آن‌ها فرستاد که شمر را کشتند، اما شبث به بصره فرار کرد و در آنجا مصعب بن زبیر را به جنگ با مختار تحریک کرد و در قتل مختار مشارکت نمود و عاقبت در حدود سال 80 هجری دنیا از وجودش آسوده گشت.

چنین مردمی که کمتر بهره ای از معنویت و روحانیت ندارند، کجا می توانند از روح ملکوتی حسین بن علی(ع) استفاده کنند و کجا ممکن است که از انعکاس شعاع های نفس مطمئنه ی امام(ع) در نفوس بی استعداد تباه شده ی خود بهره مند گردند.

قطعا همینطور است و روزی مانند روز حسین بن علی(ع) نیست وَ سلامٌ علیهِ یومَ وُلِدَ و یومَ یَموتُ و یومَ یبعثُ حیاً.

 ===================================

منابع:

1) بررسی تاریخ عاشورا، دکتر محمدابراهیم آیتی، صفحات 149 و 150. به اهتمام مرحوم استاد علی اکبر غفاری

2)ویکی شیعه

3)دانشنامه ی اسلامی.ویکی اهل البیت